PROF. UAM DR HAB. IZABELA LIS-WIELGOSZ

Zastępca Dyrektora IFS ds. nauki
p. 386 lub 382
Zakład Literatur Południowosłowiańskich
email: izalisek@o2.pl
Monografie autorskie:
  • Śmierć w literaturze staroserbskiej (XII-XIV wiek), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2003, ss. 128.
  • Święci w kulturze duchowej i ideologii Słowian prawosławnych w średniowieczu (do XV w.), Wydawnictwo Scriptum, Kraków 2004, ss. 193.
  • O trwałości znaczeń. Siedemnastowieczna literatura serbska w służbie tradycji, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013, ss. 336.
Redakcje tomów naukowych, czasopism naukowych:
  • Współredakcja (z Wojciechem Jóźwiakiem) monografii naukowej: Chrześcijański Wschód i Zachód: formy dialogu, wzory kultury, kody pamięci, red. I. Lis-Wielgosz, W. Jóźwiak, Poznań 2012, ss. 562.
  • Redakcja tematyczna 5 numeru czasopisma naukowego: Boskość Władzy w kulturach i językach słowiańskich. O wielowymiarowości uniwersalnej idei, „Poznańskie Studia Slawistyczne”, nr 5/2013, ss. 361.
Artykuły naukowe w czasopismach:
  • O słowiańskich obrzędach i obyczajach pogrzebowych słów kilka…, w: „Polonistyka” nr 10(2005), s. 15-17.
  • Idea nagrody w tekstach cerkiewnosłowiańskich, w: Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich, „Slavica Wratislaviensia”, nr CXLIII/2007, s. 5-9.
  • Hagiografia i ikonografia w funkcji kulturowej mnemografii, w: „Прилози за књижевност, језик, историју и фолклор”, књ. LXXV/2010, c. 3-11.
  • Палеославистични изследвания в Университета „Адам Мицкевич” (Познан), (współautorstwo z M. Walczak-Mikołajczakową i M. Kuczyńską), w: „Българистика/ Bulgarica”, nr 20/2010, c. 60-70.
  • Ciało w kulcie pamiętane. Serbskie (siedemnastowieczne) projekcje literackie, w: „Slavica Wratislaviensia”, nr CLIII/2011, s. 127-136.
  • Sen w strategii literackiej i ideologicznej (na wybranych przykładach z serbskiej hagiografii), w: „Slavica Wratislaviensia”, nr CLV/2012, s. 19-25.
  • Staroserbska kultura w kategoriach Latinitas i Cyrillianitas, w: „Studia Wschodniosłowiańskie”, t. 13/2013, s. 343-359.
  • Władza i rodowód. O wizerunku władcy w staroserbskiej literaturze, „Poznańskie Studia Slawistyczne”, nr 5/2013, s. 173-184.
  • Још једном о моштима светога Саве – прeмa неким познијим средњовековним изворима, w: „Црквене Студије. Годишњак Центра за Црквене Студије, вол. 9, бр. 9/2013, с. 271-281.
  • Проблема рецепции средневековой южнославянской письменности – о переводах древнесербских текстов на польский язык, w: „Scripta & e-Scripta. The Journal of Interdisciplinary Mediaeval Studies”, vol. 13, Sofia 2014, ss. 185-195.
  • Władza turecka i strategie jej opisu w piśmiennictwie staroserbskim (na przykładzie krótkich form literackich – zapisów), w: „Balcanica Posnaniensia. Acta et studia”, XXI, Poznań 2014, s. 37-50.
  • Zmysł uniżenia. O motywie twórczego wysiłku na przykładzie krótkich form literackich, w: Acta Universitatis Wratislaviensis, „Slavica Wratislaviensia”, tom 11, 2015, nr 2, ss. 321-331.
  • Antologie w obiegu. O obecności i nieobecności staroserbskich tekstów w przekładzie na język polski – uwagi ogólne, „Roczniki Humanistyczne”, tom LXIII, nr 7, ss. 177-191.
  • Biblijny komponent tekstu cerkiewnosłowiańskiego (przykład staroserbskich zapisów), w: „Slavia Meridionalis”, tom 16, nr 16, 2016, ss. 180-196, https://ispan.waw.pl/journals/index.php/sm/article/view/sm.2016.012/2135.
  • Apoteoza starości. Funkcjonalność motywu w średniowiecznej literaturze serbskiej, w: Acta Universitatis Wratislaviensis, „Slavica Wratislaviensia”, tom CLXIII, nr 3729, Wrocław 2016, ss. 673-684.
  • Јован Владимир као владар, витез и светац. Стратегија креирања лика у казивању попа Дукљанина, w: „Crkvene Studije”, red. Dragiša Bojović, Niš, 2016, ss. 101-111.
  • „Zbiór ten nie zostanie bezużytecznym w księgarstwie ciężarem…”, czyli Narodowe Pieśni Serbskie wybrane i przełożone przez Romana Zmorskiego, w: „Przekłady Literatur Słowiańskich” (Tłumacze i przekładoznawstwo słowiańskie), t. 7. cz. 1, ss. (19), 2016, s. 165-181, ISSN 1899-9417 (wersja drukowana) ISSN 2353-9763 (wersja elektroniczna).
  • Przekład omówiony, czyli o statusie i funkcji paratekstu (na przykładzie serii Biblioteka Duchowości Europejskiej), w: „Przekłady Literatur Słowiańskich” , tom 8, nr 1, 2017, ss. 37-56.
  • Od ludu wybranego do narodu cierpiącego, wygnanego, tułaczego. Komplementarność motywów w staroserbskiej literaturze, w: „Przegląd Wschodnioeuropejski”, tom IX, nr 2, 2018, ss. 237-248.
  • Обновљена Пећка Патријаршија у служби српске традиције, w: „Црквене Студије”, бр. 16/2, Ниш 2019, ss. 237-248.
  • Проблемът за преводите на старобългарски и старосръбски текстове на полски език, w: „Palaeobulgarica”, tom XLIII, nr 1, София 2019, ss. 62-80.
  • Śmierć oswojona. Topika hagiograficznej sceny umierania (kilka przykładów z literatury staroserbskiej), w: Acta Universitatis Wratislaviensis, „Slavica Wratislaviensia”, tom CLXVIII, nr 13, Wrocław 2019, ss. 413-425.
  • O emigracji duchowej, czyli wychodźstwie „ze świata” (próba interpretacji fenomenu kobiecej anachorezy), „Latopisy Akademii Supraskiej”, tom 10, 2019, ss. 127-144.
Rozdziały w monografiach naukowych i artykuły na stronach internetowych:
  • Motyw „odciętej głowy” w literaturze cerkiewnosłowiańskiej, w: Święci w kulturze i duchowości dawnej i współczesnej Europy, red. W. Stepniak-Minczewa, Z.J. Kijas, Kraków 1999, s. 55-62.
  • Zabójca „swój” i obcy. Kilka przykładów z hagiografii słowiańskiej, w: Człowiek w sferze oddziaływania obcej kultury, red. G. Minczew, Łódź 2000, s. 213-220.
  • Święta loza Nemanjiciów – specyficzny kontekst serbskiego średniowiecza, w: Święci i świętość u korzeni tworzenia się kultury narodów słowiańskich, red. W. Stępniak-Minczewa, Z.J. Kijas, Kraków 2000, s. 135-144.
  • Функције и промене књижевних врста на примеру српске средњовековне сцене смрти – одређене житијне јединице, w: Научни Састанак Слависта у Вукове Дане, МСЦ, т. 29/2, Београд 2000, сс. 83-92.
  • Świętość i święty w tradycji ludowej, w: VIII Kolokwium Polsko-Bułgarskie, red. M. Walczak-Mikołajczakowa, Gniezno 2001, s. 63-70.
  • „Odejście” średniowiecznego władcy i jego narodowy testament, w: Język, Literatura i Kultura Słowian – dawniej i dziś III, Litteraria, red. B. Zieliński, Poznań 2001, s. 65-71.
  • Święci patronowie bałkańskich Kościołów narodowych, w: Idee chrześcijańskie w życiu Europejczyka. Język. Piśmiennictwo. Sztuki plastyczne. Obyczaje, red. A. Ceglińska, Z. Staszewska, cz. I, Łódź 2001, s. 137-150.
  • Klasztor jako miejsce cudownych uzdrowień, w: Wielkie ośrodki klasztorne i ich oddziaływanie na kulturę krajów słowiańskich, red. W. Stępniak-Minczewa, Z.J. Kijas, Kraków 2001, s. 239-245.
  • Византијски узори старе српске поезије – на примеру акатиста, w: Научни Састанак Слависта у Вукове Дане, МСЦ, т. 30/2, Београд 2003, с. 43-49.
  • Ciało święte i nie-święte – o motywie niezniszczalności i zniszczalności cielesnej w literaturze, w: Научни трудове (Филология), т. 40, кн. 1, Пловдив 2003, c. 437-442.
  • Integrująca (modelująca) rola wielkich idei – na przykładzie idei świętości (świętych), w: Kulturowe konteksty integracji europejskiej, red. M. Walczak-Mikołajczakowa, Gniezno 2004, s. 162-168.
  • Врсте и начин функционисања стварности у тексту житијa (на примеру житија св. Симеона), w: Књижевност и стварност, Научни Састанак Слависта у Вукове Дане, МСЦ, т. 36/ 2, Београд 2007, с. 39-48.
  • Watykan i Serbia – patriarcha Pajsije wobec unii, w: Religijna mozaika Bałkanów, red. M. Walczak-Mikołajczakowa, Gniezno 2008, s. 62-68.
  • Pajsije Janjevac na straży serbskiej tradycji świętości, w: Паисиеви Четения. Интеркултурният диалог – традиции и перспективи, Научни Трудове (Филология), т. 46, кн. 1, сб. Б, Пловдив 2008, c. 73-83.
  • W poszukiwaniu kształtu XVII-wiecznej literatury serbskiej, w: Zderzenie czy dialog państw narodowych w Europie?, red. J. Sobczak, A.W. Mikołajczak, Poznań 2008, s. 349-353.
  • Rekonstruowanie przeszłości – konstruowanie teraźniejszości. Kilka uwag o sposobie odzyskiwania pamięci na podstawie hagiograficznej narracji Pajsija Janjevca, w: Krakowsko-Wileńskie Studia Slawistyczne, t. 4, Kraków 2009, s. 221-234.
  • ‘Атоска Гора је у Српској земљи’ – opis Symeona Świętogórca, w: Święta Góra Athos w kulturze Europy. Europa w kulturze Athosu, red. M. Kuczyńska, Gniezno 2009, s. 156-162.
  • Pamięć jako granica o/d/porności kultury, w: Progi, pasaże, granice w kulturach słowiańskich, red. A. Gawarecka, M. Balowski, Poznań 2011, s. 35-50.
  • Tradycja cerkiewna i ludowa jako źródła pamięci – na podstawie hagiograficznej narracji o śmierci Uroša V, w: Bałkański folklor jako kod interkulturowy, t. I, red. J. Rękas, Poznań 2011, s. 475-485.
  • Świadectwo o katastrofie – na podstawie listów serbskiego patriarchy Arsenija III, w: Cyryl i Metody w języku i kulturze Słowian, red. P. Sotirov, M. Mostowska-Zabielska, Biała Podlaska 2011, s. 66-72.
  • Patriarchat w Peci między wielkimi centrami, w: Topografia tożsamości, t. 2, red. A. Firlej, W. Jóźwiak, Poznań 2012, s. 23-36.
  • Култура памћена – Култура памћења. Реконструкција и актуализација прошлости у српској књижевности XVII века (на примеру Пајсијеве нарације), w: Научни Састанак Слависта у Вукове Дане, МСЦ, т. 40/2, Београд 2011, s. 69-79.
  • „Wioski pełne schizmatyków…” – siedemnastowieczne relacje łacińskich duchownych i misjonarzy o prawosławnych Serbach, w: Chrześcijański Wschód i Zachód: formy dialogu, wzory kultury, kody pamięci, red. I. Lis-Wielgosz, W. Jóźwiak, Poznań 2012, s. 111-126.
  • Twórca czy kopista – średniowieczny czy barokowy? Przypomnienie sporu wokół Gavrila Stefanovicia Venclovicia, w: Cum reverentia, gratia, amicitia …, w: Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogdanowi Walczakowi, t. II, red. J. Migdał, A. Piotrowska-Wojaczyk, Poznań 2013, s. 289-296.
  • Rumuńska kronika grafa Dordja Brankovicia, www.trpr.pl
  • Sąsiedztwo, czyli o związkach serbsko-rumuńskich, www.trpr.pl
  • Serbskie monastery na ziemiach rumuńskich, www.trpr.pl
  • Niesłowiańskie ośrodki – słowiańskie dziedzictwo (na przykładzie serbskiego piśmiennictwa czasu odnowy patriarchatu w Peci), w: Cyrylometodejski komponent kultury chrześcijańskiej Słowian w regionie karpackim. Historia, tradycje, odwołania, Krakowsko-Wileńskie Studia Slawistyczne, t. 8, Kraków 2014, s. 121-136.
  • Tożsamość i odmienność. Mavro Orbini o prawosławnych Słowianach, w: Krakowsko-Wileńskie Studia Slawistyczne, t. 9: Słowiańska mozaika kultur wobec historii (nie)tolerancji i waśni religijnych, red. D. Gil, M. Kuczyńska, Kraków 2014, s.147-161.
  • Pod klątwą strzeżone… Formuły interdykcyjne na marginesach serbskich rękopisów i starodruków, w: Obraz Świętości – Świętość w Obrazie, red. I. Lis-Wielgosz, W. Jóźwiak, P. Dziadul, Poznań 2014, s. 242-254.
  • Recepcja idei Moskwy – Trzeciego Rzymu (na przykładzie staroserbskiej epistolografii), w: Rosja w dialogu kultur, red. Bożena Żejmo, Toruń 2015, ss. 25-36.
  • Między relacją i interpretacją, czyli o boju kosowskim w staroserbskiej historiografii, w: Krakowsko-Wileńskie Studia Slawistyczne, t. 10: Zbrojne i ideologiczne konflikty w dawnym piśmiennictwie Słowian i ich echa w nowszej kulturze, red. Marzanna Kuczyńska, Jan Stradomski, Kraków 2015, ss. 183-205.
  • Monastery i cerkwie puste bez świętych ksiąg? Staroserbskie piśmiennictwo okresu panowania tureckiego, w: Książka i biblioteka w procesie komunikacji społecznej, red. R. Aleksandrowicz, H. Rusińska-Giertych, Wrocław 2015, ss. 219-235.
  • „Dom się weselny otwiera…”, czyli o radości odchodzenia (kilka przykładów z hagiografii cerkiewnosłowiańskiej, w: Małe przyjemności: katalog słowiański, red. E. Solak, B. Popiołek, B. Todorović, Kraków 2016, ss. 23-34.
  • Starość kobiety w świetle ról społeczno-kulturowych (kilka przykładów z literatury cerkiewnosłowiańskiej), w: Kobieca starość w języku, literaturze i kulturze, red. J, Kuć, Kraków 2016, s. 13-24.
  • „W cudzej ziemi i domu…” Motyw wychodźstwa i tułactwa w staroserbskiej literaturze, w: Słowianie w podróży II: Literatura, red. M. Guštin, N. Wyszogrodzka-Liberadzka, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2016, ss. 27-39.
  • Monaster Sveta Trojica Pljevaljska na mapie kultury, sztuki i piśmiennictwa dawnej Słowiańszczyzny, w: Krakowsko-Wileńskie Studia Slawistyczne, t. 11: Ośrodki kultury dawnej Słowiańszczyzny i ich znaczenie dziejowe, red. Marzanna Kuczyńska, Jan Stradomski, Wydawnictwo Scriptum, Kraków 2017, ss. 65-82.
  • O Wojach Chrystusowych, czyli rycerzach i świętych (na przykładzie literatury staroserbskiej), w: Ethos rycerski w kulturze. Tradycje i kontynuacje, red. Teresa Banaś-Korniak, Beata Stuchlik-Surowiak, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2017, ss. 203-221.
  • O motywie opłakiwania w hagiografii cerkiewnosłowiańskiej, w: Dialog z tradycją, t. VI, Dawna i współczesna kultura funeralna, red. I. Steczko, R. Dźwigoł, Kraków 2017, ss. 139-155.
  • Od ludu wybranego do narodu cierpiącego, wygnanego, tułaczego. Komplementarność motywów w staroserbskiej literaturze, w: „Przegląd Wschodnioeuropejski”, tom IX, nr 2, 2018, ss. 237-248.
  • O użyteczności schematów periodyzacyjnych. Zarys problemu na przykładzie staroserbskiej literatury, w: Z polskich studiów slawistycznych. Literaturoznawstwo. Kulturoznawstwo. Folklorystyka, red. B. Zieliński, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2018, ss. 143-154.
  • Wielki nieobecny, czyli Skanderbeg i staroserbskie piśmiennictwo, w: Skanderbeg. Rewizje, reprezentacje, reminiscencje, red. B. Zieliński, A. Rogoś, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2018, ss. 93-106.
  • Tworzona przez mężczyzn – odtwarzana przez kobiety. Kultura i literatura staroserbska, w: Męski światy w życiu kobiet. Literatura – historia – język, red. B. Walęciuk-Dejneka, Aureus, Kraków 2018, ss. 199-213.
  • Heroiczny wymiar kultury staroserbskiej, w: Heroica. Bohaterstwo w literaturze i kulturze europejskiej, red. A. Gawarecka, W. Szturc, E. Wesołowska, Poznań 2019, ss. 135-155.
  • O duchowych boleściach kobiet w średniowieczu (kilka przykładów z literatury cerkiewnosłowiańskiej), w: Kobiety i choroby. Literackie i pozaliterackie obrazy doświadczeń życiowych, red. B. Walęciuk-Dejneka, Siedlce 2019, ss. 127-143.
  • Српски језик, књижевност и култура у оквиру славистичких студија на Институту за словенску филологију Универзитета „Адам Мицкјевич” у Познању, w: Српски језик, књижевност и култура на страним универзитетима – актуелно стање и перспективе, red. Д.Мршевић-Радовић, Б. Сувајџић, Београд, 2019, ss. 93-105.
Recenzje naukowe i wydawnicze:
  • C. Wodziński, Św. Idiota. Projekt antropologii apofatycznej, Gdańsk 2000, w: Fundamenta Europaea, red. A.W. Mikołajczak, R. I, Gniezno 2002, s. 104-107.
  • Књига о светом Николи, w: „Црквене Студије. Годишњак Центра за Црквене Студије”, бр. 3/2006, c. 452-453.
  • Boskość władzy, czyli Moniki Milewskiej „Bogowie u władzy” (M. Milewska, Bogowie u władzy. Od Aleksandra Wielkiego do Kim Dzong Ila. Antropologiczne studium mitów boskiego władcy, Słowo/ Obraz Terytoria, Gdańsk 2012, ss. 319), w: „Poznańskie Studia Slawistyczne”, nr 5/2013, s. 340-342.
  • Upiorne oblicze systemu (Bozidar Jezernik, Naga wyspa. Gułag Tity, przeł. J. Pomorska, J. Sławińska, Wołowiec 2013), w: Poznańskie Studia Slawistyczne, nr 6, Poznań 2014, s. 353-357.
  • The miracle of the gift of the word, or texts of the Apostles of the Slavs (Święci Konstantyn-Cyryl i Metody. Patroni Wschodu i Zachodu, t. I-II, oprac. zesp. pod red. A. Naumowa, Kraków 2013, ss. 254 (I), 334 (II) „Studia Ceranea. Journal of the Waldemar Ceran Research Centre for the History and Culture of the Mediterranean Area and South-East Europe”, vol. 4/2014, s. 306-307.
  • Recenzja wydawnicza tomu zbiorowego (na podstawie tekstów wygłoszonych w ramach studencko-doktoranckiej konferencji nt. Kim jest Romajos? w dniach 25-26. kwietnia 2014), 25.11.2014.
  • Miłość niejedno ma imię, „Poznańskie Studia Slawistyczne”, nr 8, ss. 411-414.
  • O potrzebie pisania wprowadzeń, czyli o klasycyzmie po chorwacku, „Poznańskie Studia Slawistyczne”, tom x, nr 9, ss. 499-504, DOI: 10.14746, Adres internetowy: x, 2015.
  • Recenzja naukowa: Paleotypia południowosłowiańska – opis, perspektywa, przekład (recenzja książki Ivana Petrova pt. Od inkunabułów do pierwszych gramatyk. Konteksty rozwoju bułgarskiego języka literackiego (koniec XV – początek XVII wieku), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015, ss. 268), w: „Roczniki Humanistyczne”, tom 65, nr 7, ss. 163-168.
  • O aktualności i atrakcyjności pewnego tematu, „Poznańskie Studia Slawistyczne”, tom 13, nr 13, 2017, ss. 277-283.87.
  • Recenzja wydawnicza: Ośrodki kultury dawnej Słowiańszczyzny i ich znaczenie dziejowe, Krakowsko-Wileńskie Studia Slawistyczne, t. 12, 2017.
  • Recenzja wydawnicza: Dragiša Bojović, Српска књижевност и Свето предање. Истраживања рецепције библијске и светоотачке књижевности, 2018.
  • Recenzja wydawnicza: Dorota Gil, Dylematy identyfikacyjne w obrębie serbsko-czarnogórskiej kulturosfery. Dawne i współczesne modele (auto)refleksji, 2019.
  • Recenzja wydawnicza: Leksykon idei wędrownych na słowiańskich Bałkanach. XVIII-XXI wiek, t. 7: Klerykalizacja. Konfesje. Reformacja, 2020.
Inne:
  • Tłumaczenie artykułu naukowego (V. Nikčević, Czarnogórski obronno-wyzwoleńczy piemontyzm), w: Wielkie mity narodowe Słowian, red. A. Gawarecka, A. Naumow, B. Zieliński, Poznań 1999, s. 99-110.
  • Słownik terminów w antologii: Kult świętego Mikołaja w tradycji prawosławnej, wyb. i oprac. A. Dejnowicz, Gniezno 2004, s. 119-129.
  • Słownik terminów w antologii: Święty Benedykt w tradycji chrześcijaństwa Zachodu i Wschodu, wyb. i oprac. A.W. Mikołajczak, A. Naumow, Gniezno 2006, s. 172-187.
  • Słownik terminów w antologii: Franciszek Skoryna z Połocka. Życie i pisma, wyb. i oprac. M. Walczak-Mikołajczakowa, A. Naumow, Gniezno 2007, s. 219-227.
  • Słowo od redaktorów (współautorstwo z W. Jóźwiakiem) w monografii: Chrześcijański Wschód i Zachód: formy dialogu, wzory kultury, kody pamięci, red. I. Lis-Wielgosz, W. Jóźwiak, Poznań 2012, s. 5-8.
  • Słowo wstępne (współautorstwo z K. Pieniążek-Marković), w czasopiśmie: „Poznańskie Studia Slawistyczne”, nr 5/2013, s. 11-18.

projekty grantowe, stypendia, nagrody:

nazwa stypendiuminstytucja przyjmującaczas trwaniamiejsce pobytu
Stypendium badawcze na Uniwersytecie w Nowym SadziCentral European Exchange Program For University Studies (CEEPUS)01.03.-30.04.2013Nowy Sad, Serbia